Dankzij data schoner en slimmer door de stad
In de wereld van verkeer en transport komen publieke en private data niet automatisch samen. Maar wat als je beide werelden wél aan elkaar verbindt, uiteraard veilig? Simacan bracht Hans Buijtelaar (wethouder Mobiliteit gemeente Amersfoort) en Marlies Janssen-Herraets (manager Transport van PostNL) bij elkaar om samen de toekomst te verkennen.
Het is vrijdag 16:00 uur. Het is nog rustig in het PostNL-depot in Amersfoort. Zeven uur later barst de dagelijkse hectiek los. Dan is het hier een komen en gaan van ‘grote wielen’. Sterke mannen en vrouwen sorteren hier dagelijks honderdduizenden pakketjes die vervolgens door pakketbezorgers naar hun eindbestemming worden gebracht. Op een beeldscherm van Simacan is precies te zien waar vrachtwagens zich bevinden en hoe laat ze naar verwachting het depot binnenrijden.
Belang van data
Op piektijden is het er druk met vrachtwagens die af en aan rijden. Dat is niet het grootste mobiliteitsvraagstuk waar de gemeente Amersfoort mee te maken heeft. De stad groeit de komende jaren van 156.000 inwoners naar 180.000 en het piept en kraakt nu al. “Qua infrastructuur loopt Amersfoort tegen de grenzen aan van wat nog inpasbaar is”, zegt wethouder Mobiliteit Hans Buijtelaar. Dit betekent simpelweg dat we de bestaande infrastructuur beter moeten benutten.” En daarvoor komen data om de hoek kijken, stelt hij: “Je hebt data nodig om te bepalen hoe verkeer en vervoer zo min mogelijk meters hoeft af te leggen naar de bestemming in de stad, met zo min mogelijk overlast voor de omgeving én met behoud of verbetering van luchtkwaliteit.” Ook voor PostNL zijn data cruciaal. Marlies Janssen-Herraets is manager Transport van de eigen vervoersorganisatie van PostNL. Ofwel, de ‘grote wielen’ die tussen de verschillende distributiecentra rijden. “Wij moeten een data-driven bedrijf zijn. Allereerst omdat de klant dat van ons vraagt. Die wil precies weten waar we zijn en wanneer we leveren. Ten tweede om zo effectief, goedkoop en schoon mogelijk te kunnen rijden.”
Kunnen jullie met de inzet van data gezamenlijke doelen nastreven?
Buijtelaar: “Ja, maar de vraag is hoe je dat handen en voeten geeft. In Amersfoort werken we langs verschillende sporen aan mobiliteit en één daarvan is distributie. Dan heb je het over laad- en losplekken en grijze en groene venstertijden. Kunnen we vervoerders verleiden om ‘groen’ te gaan rijden en voor minder ‘flow’ te zorgen? Dat is echt een zoektocht. We hebben elkaar nodig om afspraken te maken. Als ik een keer thuiswerk, ben ik de postbode voor de straat met al die verschillende pakketbezorgers. Als je een drone boven de stad zou laten filmen, zou je zien hoe ineffectief het transport met al die busjes is geregeld. Dat moet anders.”
Janssen-Herraets: “Die binnenstedelijke problematiek die jij schetst, is voor PostNL een groot topic. Ik ben ervan overtuigd dat we elkaar kunnen helpen door data aan elkaar te koppelen. Een voorbeeld uit mijn eigen praktijk: er wordt een weg afgesloten. Hoe waardevol zou het niet zijn als chauffeurs dankzij data dan slim naar hun bestemming worden geleid? Dus niet allemaal via de route die de standaardnavigatie aangeeft, maar een deel linksom, een deel rechtsom en weer een ander deel via een derde alternatief.”
Buijtelaar: “Dan heb je het over dynamisch routemanagement. Toen een paar jaar geleden de A28 werd aangepakt, denderde al het verkeer door straten op plekken waar je dat liever niet wilde hebben. Dat moet je voorkomen. Dat een partij als PostNL aanhaakt op zo’n dataplatform, zie ik wel gebeuren. De kunst is om ook de slag naar kleinere partijen te maken.”
Janssen-Herraets: “Als grote vervoerder trekken we de kar door data in te zetten die Simacan voor ons beschikbaar maakt. Daarom is het mooi dat 60 procent van onze vrachtwagens van externe vervoerders zijn. Daaronder valt ook een flinke categorie transporteurs met maar vijf tot vijftien vrachtwagens. Die bedrijven willen heel graag in onze filosofie mee. Zo verbinden we dus een veel grotere groep transporteurs met data aan elkaar. Grote verladers als Ahold en Jumbo doen hetzelfde.”
Kijkend naar de toekomst: wat zien jullie graag gebeuren op het gebied van digitalisering?
Janssen-Herraets: “Onze boardcomputers registreren het rijgedrag van chauffeurs tot zes cijfers achter de komma. En rijgedrag is beïnvloedbaar. Daarbij geloof ik niet zozeer in het opgeheven vingertje. Stel: je rijdt als chauffeur de stad binnen en de boardcomputer zegt: ‘Welkom in Amersfoort, wij vinden het belangrijk dat u schoon en zuinig rijdt. Doet u dat, dan verdient u punten voor een hapje eten naar keuze.’ Of: ‘U mag door de groene golf, omdat u altijd zo netjes rijdt.’ Ik geloof daar wel in.”
Buijtelaar: “Mijn droom is dat iedereen op elk wegenniveau straks weet wat de optimale route naar de eindbestemming is. Dat on-board wordt aangegeven: ‘U wilt daar naartoe, wij reserveren alvast een parkeerplaats of een los- en laadplek voor u.’ On-demand, live, dat zou ideaal zijn.”
Vanavond rijden hier weer veel vrachtwagens weg. De techniek is zover dat er een intelligent verkeerslicht kan worden neergezet om de doorstroming te verbeteren. Goed idee?
Janssen-Herraets: “Super. Iedere vrachtwagen die voor een verkeerslicht moet afremmen, verbruikt een liter diesel extra. En ’s avonds concurreren wij nauwelijks met ander verkeer.” Buijtelaar: “Als ik met behulp van data kan laten zien dat het niet alleen goed is voor PostNL, maar dat het ook leidt tot minder brandstofverbruik, minder geluidsoverlast en een betere luchtkwaliteit, dan heb ik een verhaal.”
Janssen-Herraets: “En als onze data nodig zijn om te beargumenteren dat het stoplicht op groen moet, dan wil ik daar zeker over nadenken...”
Tekst: Jeroen van den Nieuwenhuizen